నా ఆధ్యాత్మిక జీవితంలో ముఖ్యమైన ఘట్టాలు

"నేను ఎవరిని ?"

ఇది నా జీవిత ప్రశ్న. నాకు జ్ఞానం వచ్చినప్పటినించీ నన్ను వేధించిన ప్రశ్న. ఒక విధంగా చెప్పాలంటే ఆప్రశ్నే ఒక దిక్సూచి లాగా నా జీవితానికి ఒక గమ్యాన్ని ఏర్పరిచి, దాన్ని అటువెపు మళ్ళించింది.

డెబ్భైమూడేళ్ళ తరవాత నేను ఇదే ప్రశ్న అడిగితే దానికొచ్చే సమాధానం అంత సులభమైంది కాదు. కానీ ఆవిషయం చివర ప్రస్తావిస్తాను.

***

నీను 1934 లో నరసరావుపేటలొ పుట్టాను. నా పూర్తిపేరు జగర్లపూడి శ్రీ రామ లక్ష్మీ నారాయణమూర్తి. అమెరికాలో కాలిఫోర్నియాలో మాంటెరే దగ్గరున్న సీసైడు అనే ఊళ్ళో గత 34 ఏళ్ళుగా నివాసం. మాంటెరే పెనిన్సులా కాలేజీలో తత్త్వశాస్త్రోపాధ్యాయుడుగా 26 ఏళ్ళు పనిచేసి 2000 సంవత్సరంలో రెటైరయ్యాను. నా భార్య వెండీ ఒక అమెరికను ఆవిడ.. కొడుకు కిరణ్ ఇప్పుడే కోలరాడో కాలేజీలొ బి.ఏ. పాసయ్యడు. కూతురు శ్యామల భర్త దాక్టర్ కాష్యప్ త్రివేదీతో కాలిఫోర్నియాలో లాంగ్ బీఛ్ అనే ఊళ్ళో ఉంటుంది, నాట్యమూ, యోగమూ విద్యార్థులకు నేర్పుతో.


నేను పెరిగింది విజయవాడలో (S.R.R. & C.V.R. College), B.A. Hons. వాల్తేరు ఆంధ్ర యూనివర్సిటీలోనూ జరిగింది.

జ్ఞానోదయం:

మామేనత్తా, మా నాయనమ్మా మా ఇంట్లోనే ఉండేవారు. వాళ్ళిద్దరి ఆధ్యాత్మికత్వం నాకు కొంచెం అంటి ఉండాలి. అయితే వాళ్ళిద్దరూ మ నాన్నఒతో కలిసి మా అమ్మని పెట్టిన బాధల్నీ, సాధింపుల్నీ ఇప్పటికి మర్చిపోలేను. ఆ వాతవరణంలో పుట్టి పెరిగానుగనక, "నే నెవరి"ననే ప్రశ్న నాలో ఉదయించి ఉంటుందనుకుంటాను; లేకపొతే అది స్వతహాగా, జన్మతో వచ్చి ఉండాలి. ఏది కారణమో స్పష్టంగా నిర్ధారించి చెప్పలేను.

చిన్నప్పుడు నేను అందరితొ కలిసి గుళ్ళకి వెళ్ళి దేవుళ్ళకి దణ్ణాలు పెట్టేవాణ్ణి. రోజూ దేవుళ్ళ పటాలముందూ, విగ్రహాలముందూ, ప్రార్ధనలూ, అందరూ చెసే పూజలూ పునస్కారాలూ చేసేవాడిని. అప్పుడప్పుడనిపించేది ఇన్ని దేవుళ్ళకూ వెనక ఒకేఒక భగవంతుడుండి ఉంటాడని.

కొంచెం ఎదిగింతరవాత, గుళ్ళొ ఒంటగా కూర్చుని ధ్యానంలొ పడేవాణ్ణి. అలాగే డాబా మీద వెల్లకితల పడుకుని వర్షం పడాలి, పడాలి అని కోరుకుండే వాణ్ణి, అలా గట్టిగా కోరుకుంటే కోర్కె ఫలిస్తొందేమోనన్న ఆశతో. ఆయితే అలాంటివేవీ జరక్క పోవడంవల్ల ఆ ప్రార్ధనల విషయం లోనూ, పుజా ధ్యానాల్లోనూ పెద్దగా నమ్మకం కుదర లేదు. కాకపోతే, ఆధ్యాత్మికతమీద నాకున్న ఆసక్తి ఏమాత్రమూ తగ్గలేదు.

గోరా, నాస్తికత్వం

అలా రోజులు గడుస్తూండగా, హైస్కూలులో sixth form లో ఉండగా, ఒకరోజు బడికి వచ్చినప్పుడు ఇంకో కుర్రాడి చేతులో గోరాగారు రాసిన "నాస్తికత్వము, లేదా దేవుడు లేదు" అనే పుస్తకం చూశాను. పుస్తకం తెరిచి లోపల ఏముందో చూచానో లేదో కానీ నా మెదడుకి మాత్రం ఒక్క షాకు తగిలింది: "అయ్య బాబోయ్, దేవుడు ఉండకపోవచ్చుననే ఊహే ఇంతవరకూ నాకు తట్టలేదే!" అప్పుడే నాకు దాని విషయం ఏమిటో తెలుసుకోవాలనే ఉత్సాహం కలిగింది. నాకు తెలియకుండానే నా మనసు, "దేవుడు లేకపొయ్యేందుకు వీలుంటే, దేవుడు ఉండడానికి వీల్లేదన్నమాట," అనే నిర్ణయానికి వచ్చినట్టుంది.

తరవాత ఆ గోరాగార్ని ఎలాగైనా కలవాలనే కోర్కె కలిగి, నాగరాజారావు అనే సహాధ్యాయుడితో మాట్లాడాను. ఆ పుస్తకాన్నించే గోరాగారి అడ్రెసు విజవాడ పొలిమేరల్లో ఉన్న పటమట, నాస్తిక కేంద్రము అని తెలుసుకొని, బస్సుమీద అయన్ని కలుసుకోడానికి మేమిద్దరం వెళ్ళి కలుసుకున్నాము. అదే రాబోయే పది సంవత్సరాల నా నాస్తిక జీవితానికి నాంది..

నా నాస్తిక భావాలవల్ల నాకు నా కుటుంబంలో కొన్ని చిక్కులు వచ్చాయి. సాంప్రదాయికుడైన మా నాన్నకు గోరాగారితోనూ, నాస్తికత్వంతోనూ నాకున్న సాంగత్యం గురించి తెలిసి, నాతో తెగతెంపులు చేసుకోడానికి సిద్ధమైతే, ఆయన్ని శాంతపరచడానికి నేను కొన్ని బూటకాలూ, అబద్ధాలూ ఆడాల్సివచ్చింది.

గోరాగారితోనే కాకుండా ఆయన కుటుంబంతో కూడా పరిచయమయ్యింది: ముఖ్యంగా లవణంగారితో. అక్కడే నార్ల చిరంజీవిగారనే రచయితనికూడా కలిశాను. ఆయన నన్నొక వ్యాసాన్ని రాయమని ప్రోత్సహిస్తే రాశాను, మొదటిసారిగా. 'సంఘం' వారపత్రిక నాస్తిక కేంద్రంనించి వచ్చేది. ఆ కేంద్రం ప్రెస్సులోనే ఆ పత్రికను అచ్చువేసేవారు. ఆ ప్రెస్సులో నేను అప్పుడప్పుడు అచ్చులు కూర్చడం, ట్రెడిల్ తొక్కడం, పేపరు కొయ్యడం లాంటి పనుల్లో లవణంగారికి సాయం చేస్తూండేవాణ్ణి. నా కాలేజీ చదువులు కొంచెం అప్పటికే కుంటుపడడం మొదలెట్టాయి. ఫిజిక్స్ నేర్చుకోవడానికి నాకు కొంచెం సహాయం చెయ్యమని గోరాగార్ని అర్ధించాను. ఎప్పుడూ కార్యకలాపాల్లో మునిగివుండే ఆయన ఆవిషయంలో నాకు ఎంతవరకు సాయం చేశారో గుర్తులేదుగాని, ఆయన చెయ్యనని మాత్రం అనలేదు.

గోరాగారు పార్లమెంటు ఎలెక్షన్లలో నిలబడ్డప్పుడు, దాని ప్రచారం సందర్భంలో ఆయనతో వూరంతా తిరిగేవాణ్ణి.

చివరిసారిగా నేను గోరాగార్ని చూసింది 1969 జనవరిలో. అమెరికాలో ఐదేళ్ళు డాక్టరేటు చదువులుకని ఉండి, ఇండియాకి తిరిగివచ్చి, ఒక ఏడాది తరవాత అప్పుడే అమెరికాకి డాక్టరేటు పూర్తి చెయ్యడానికి తిరిగి వెళ్ళబోయేముందు, నేనూ, లారీ మారిస్ అనే అమెరికన్ స్నేహితుడూ నాస్తిక కేంద్రంలో మూడు నాలుగు రోజులు ఉన్నాం. ఆ సమయంలో నన్ను గోరాగారు తన సంపాదకత్వంలో ప్రచురింపబడే 'Atheist' ఇంగ్లీషు మాస పత్రికకి వ్యాసం రాయమన్నారు. నేను "Inaction, Inefficiency and Corruption" అనే సుదీర్ఘమైన వ్యాసాన్ని రాశాను. దాన్ని మూడు సంచికల్లో భాగాలుగా వేసుకున్నారు.

ఆసమయంలోనే నేను గోరాగారు నాస్తికత్వం పుస్తకంలో చేసిన బోధల విషయంలో కొన్ని సవాలు ప్రశ్నలు ఆయన్ని అడిగాను: "మనం మన వంతైన సంఘ ఋణాన్ని పన్నుల ద్వారా తీర్చుకుంటున్నాం కదా, సంఘ సేవ చేయాలనే వేరే ఋణం మనకి ఎందుకుండాలీ?" అని. ఇంకో ప్రశ్నకూడ వేశాను: "మానవుడికి సంపూర్ణ స్వేచ్ఛ ఉందంటున్నారు. ఆ స్వేచ్ఛనీ సంఘంలో ఉన్న ఇన్ని నియమలకీ లోబడి ఉండాల్సిన అవసరాన్నీ ఎల్లా సమన్వయ పరుస్తారూ?" ఈప్రశ్నలు స్పష్టంగా ఏమాటల్లో అన్నానో గుర్తు లేదుగాని, గోరాగారు నేనడిగిన ప్రశ్నలకు సమాధనం చెప్పుకోలేక నేను అక్కడ ఉన్నన్ని రొజులూ సతమతమయ్యారు. అప్పటితో నాకూ నాస్తికత్వానికీ పూర్తిగా సంబంధం తెగిపోయింది. అయినప్పటికి నేను గోరాగారి దగ్గర్నుంచి నేర్చుకొన్నది నా నమ్మకాల్ని నేను ప్రశ్నించడమే.

నేను ఆంధ్రా యూనివర్సిటీలో తత్త్వశాస్త్రం చదువుకుంటున్న సంవత్సరాల్లోనూ (1953-56), తరవాతి రోజుల్లోనూ, నాస్తికత్వం కూడా ఒక నమ్మకమేనని గుర్తించాను. అప్పటినించీ ఇప్పటివరకూ ఏనమ్మకాలూ లేకుండానే నా జీవితాన్ని సాగించాలనే నా యత్నం.
మరొక విశేషం ఏమిటంటే, గోరాగారి ప్రభవం వల్లనేనేమో, నాకు అప్పటినించీ ఇప్పటివరకూ కులాల మీద నమ్మకమూ పట్టింపూ పూర్తిగా పోయాయి. ఏవైనా ఫారాలు పూర్తి చేసేప్పుడుకూడ, కులం అనేగడిలో nil అని రాసేవాణ్ణి. నా ఉద్దేశ్యంలో ఎవర్నన్నా మీకులమేమిటని అడగడం మర్యాద కాదు.

మాంసాహారం, శాకాహారం

ఇంకో విషయం మాంసం తినడం గురించి: ఆంధ్రా ఊనివర్సితీలో ఫైనల్ ఆనర్సు చదువుకుంటూనప్పుడు, ప్రయోగరీత్యా non-vegetarian mess లో చేరాను. మాంసం, గుడ్లూ, చేపలూ, అన్నీ రుచిచూశాను గానీ, నాకు అవి ఏవీ రుచించలేదు, బలవంతం చేసుకుని తినడమే. 1962లో నేను పైచదువులకని అమెరికా వెళ్తూన్నప్పుడు, అక్కడికి వెళ్ళి తిరిగొచ్చిన ఒకాయన, "అమెరికాలో చలి బాగా వుంటుంది, అందుకని మరింత ప్రోటీను ఆహరం కావాలి. దానికోసం నువ్వు గుడ్లు తినాలి," అని అంటే, మొదటి సంవత్సరం గుడ్లు తిన్నాను; ఓ అమ్మాయితో బయట తినడానికి వెళ్ళినప్పుడు ఎప్పుడన్నా మాంసం తింటూండేవాణ్ణి. 1967లో ఫ్రాన్సులో ఒక నెల నా ఫ్రెంచి స్నేహితుడింట్లో ఉన్నప్పుడుకూడా మాసం తిన్నాను. ఈలోపల ప్రోటీను రావడానికి మాంసాహారం తినడం అవసరం లేదని గుర్తించి నన్ను నేను బలవంతం చేసుకుని మాంసం అవీ తినడం మానేశాను. ఇప్పుడు మా కుటుంబం అంతా గుడ్లుతిన్నా నేను మాత్రం తినను. దేన్లోనైనా గుడ్డు వేశారని తెలుస్తే, ఆ పదార్ధాన్ని నేను తినను, అది కేకైనా సరే. ఎప్పుడైనా పొరబాటుగానో, తప్పుగానో గుడ్డు ఉన్నది ఏమైనా తింటే దానికి తప్పు చేశానని బాధపడను.

మాంసాహారులని నేను తప్పుపట్టను. "నువ్వు మాంసం ఎందుకు తినవూ, నీకు మాంసం తినేందుకు మతసంబంధమైన అభ్యంతరాలేవైనా వున్నయ్యా? కాయగూరలకుకూడ జీవం వుంటుందికదా, శాకాహారివైతే వాటినిమాత్రం చంపడంలేదా?" అని అడిగితే, నా సమాధానమేమంటే, "నాకు అనవసరంగా జీవాన్ని చంపడానికి ఇష్టంలేదు. మాంసాహరులకు వాళ్ళు ఏంచేస్తున్నరో బహుశా వాళ్ళకే గ్రహింపు ఉండదు. వాళ్ళు స్వయంగా జంతువుల్ని చంపక పోయినా, ప్రాక్సీగా కసాయివాళ్ళద్వారా చంపుతారు. కొన్నాళ్ళపాటు వాళ్ళు స్వయంగా ఒక జంతువుని తమ చేతుల్తో చంపి, దాని మాంసాన్ని కోసితీసి, వండి, పళ్ళెంలో పెట్టుకొని తిని ఆనందించగలుగుతే, వాళ్ళకి అప్పుడు గ్రహింపు ఉంటుంది తామేంచేస్తున్నరో. అలా చేసికూడ, ఇంకా మాంసం తినడం వాళ్ళకి రుచయితే వారు చేసే పని సమర్ధనీయమని నా వుద్దేశ్యం," అని. ఒక న్యూయార్కు నించి వచ్చిన జ్యూయిష్ అమ్మయి తన నార్వే స్నీహితుడు ఒక ఆయిస్టర్ని చేతిలో నలపగా వచ్చిన రక్తాన్ని చూచి మూర్చపోయిన విషయం నేను ఎప్పటికీ మర్చిపోలేను.

ఈసందర్భంలో నా అనుభవంలోని ఒక విషయం చెప్తాను.: 1968లో నేను వాల్తేరు శాంతి ఆశ్రమంలో ఉంటున్నరోజుల్లో జరిగిన సంఘటన ఇది: ఒక రాత్రి ఒంటేలు పోసుకోటానికని బాత్రూంలోకి వెళ్ళాను. అక్కడ తూములోనించి మందగొండిగా పాకుతూ ఒక పాము వచ్చింది. ఆ తలుపు పక్కనే నేను పడుకునే మంచం. దాన్ని కొంచెం కదిలించి బయటకు పంపుదామనుకుంటే అది మొరాయించి పడకగది తలుపుపై కెక్కింది. అక్కడినించి దాన్ని ఇనప కడ్డీతో కిందికి తోసి దెబ్బలు వేసి చంపేశాను. తరవాత దాని చుట్టు చీమలు గూడాయి. అప్పుడు ఆశ్రమం తోటమాలిని పిలిచి ఆ పాముని బయట పారేయించాను. నా మన్సుని కలవరపరిచిన ఆ దృశ్యం ఈనాటికీ నా మనసులొ బల్లెంలాగా గుచ్చుకుంటూనే ఉంటుంది. కర్మ, పుజర్జన్మల్లొ నాకు పెద్దగా ఏం నమ్మకం లేకపోయినా, నాకు వచ్చి నన్ను ఇంతదాక పీడిస్తున్న కాన్సరు అనర్ధం నేను ఆనాడుచేసిన అఘాయిత్యం ఫలితమేమోనని నాకు ఒక్కొక్కప్పుడు అనుమానం వేస్తుంది.

ఇక్కడ నేను ఇచ్చిన ఆర్గ్యుమెంటు పుష్టైన ఆహర విషయానికి సంబంధించిందీ కాదు, మతానికి సంబంధించీ కాదు; కేవలం మనుషుల స్పందనకి సంబంధించి. అది మీకు నచ్చకపోతే వదిలెయ్యండి.

***

1975 లో గోరాగారు చనిపోయారని నేను అప్పుడు హైదరాబాదులో ఉన్నప్పుడు రేడియోలో విన్నాను. నా నమ్మకాల్లో పూర్తిగా మార్పువచ్చినా, నాకు గోరాగారి కుటుంబంతో ఉన్న అనుబంధం మాత్రం ఈనాటికీ తెగలేదు. ఇండియాకి వెళ్ళినప్పుడు గోరాగారి కుటుంబాన్నీ -- సరస్వతిగార్ని (గోరాగారి భార్య -- ఆమెకు నేనంటే ఎంతో అభిమానంగా ఉండేది; ఆమె పోయిన సంవత్సరం చనిపోయారట), లవణంగార్నీ, విజయంగార్నీ, తక్కిన కుటుంబసభ్యుల్నీ, అందర్నీ -- చూస్తూంటాను.

2004 జనవరిలో లవణంగార్ని పటమటలో కలిసినప్పుడు ఆయన నన్ను గోరాగారి 'నాస్తికత్వం' పుస్తకాన్ని ఇంగ్లీషులోకి అనువాదం చెయ్యమన్నారు, నాకూ గోరాగారికీ మధ్య ఉన్న సంబంధానికి జ్ఞాపకార్ధంగా. నేను చేసిన అనువాదాన్ని జనవరి 2007లో ఆయన Atheist Center ప్రచురణగా అచ్చువేశారు.


ప్రేమ, నిరాశ, జీవితం మీద నిరాసక్తి: